Inhaltsübersicht

Die römischen Ziffern beziehen sich auf die Seitenzahl der Einleitung, die arabischen auf die Katalognummern. Vgl. auch die Hinweise zu den einzelnen Registern.

1. Standorte

Kursivsatz des Stichworts bezeichnet einen ehemaligen Standort, von dem der Inschriftenträger an einen anderen Ort verbracht wurde. Kursivsatz der Nummer zeigt verlorene Inschriften an.

2. Orts- und Personennamen

Das Register erfaßt Personennamen aus dem Inschriftentext, dem Kommentar und der Einleitung.Ortsnamen sind hingegen nur berücksichtigt, soweit sie in der Inschrift selbst überliefert sind.

  • Aachen
  • Albrecht, Erzherzog von Österreich: 131
  • Angilbert, Laienabt von St. Riquier (Centula): XXIII
  • Anno II., Erzbischof von Köln s. Register 10
  • Arnoldus: 4
  • Augsburg ((Augusta): 18
  • Augustus, Römischer Kaiser: 11
  • aurifex G : 25
  • Beatrix von Burgund, Kaiserin: 25, 28
  • Beissel
    • Heinrich: 79
    • Theresa: 79
  • Belgien: 131
  • Berdolet, Marc Anton, Bischof von Aachen: XXVI; 84
  • Bertolf, Odilie: 116
  • Bethune, Jean Baptiste: XVI
  • Bieldesnider, Jan: XXXVIII; 90
  • Bilsen, Walter von, Dekan der Kölner Universität: 68
  • Bommerdt, Adam: 134
  • Brandenburg
  • Bremen, Johannes van den: XXVII; 44
  • Burgund: 131
  • Burtscheid (Porchetus): 44
  • Byrhtsige: 17
  • Chiflet, Philippe, Hofkaplan der Infantin Isabella Clara Eugenia: 131
  • Chorus: 79
  • Cilly, Anna von, Schwester Kaiser Sigismunds: 58
  • Couven, Johann Joseph: XVIII
  • Dobbelstein von Domrath
  • Droeve, Rutger de: 55
  • Edward IV., König von England: 66
  • Elisabeth, Mutter Ludwigs I. von Ungarn: 41, 43
  • Emerich, König von Ungarn: 58
  • Erasmus von Rotterdam: XXXIV; 93, 99
  • Eugen IV., Papst: 60, 72
  • Euphrat: 13
  • Eynatten
    • Henricus Theobaldus von: 105
    • Hermann von: 112
    • Johann von: 112
    • Theobald von: 105, 112
  • Falkenstein
    • Kuno von, Erzbischof von Trier: 51
    • Werner von, Erzbischof von Trier: 51
  • Ferdinand I., Kaiser und König: 110, 122
  • Ferdinand, Infant von Spanien: 133
  • Fibus, Nikolaus: 90
  • Franz II., Kaiser: XXV
  • Friedrich Barbarossa, Kaiser und König: XXII, XXIV, XXXI; 25, 27, 28, 34, 128
  • Friedrich II., Kaiser und König: XXII; 34, 35
  • Friedrich III., Kaiser und König: XXXIII; 71
  • Friedrich von Saarwerden, Erzbischof von Köln: 51
  • Friedrich II., Herzog von Schwaben: 25
  • Galizien (Spanien): 34
  • Gallia transalpes : 34
  • Gara
    • László von: 58
    • Nikolaus von: 58
  • Gerhard von Nassau, Propst: XXVII
  • Godefroid de Huy: 25
  • Gregor der Große, Papst: 59
  • Gregor, Abt von Burtscheid: 16
  • Heimbach
    • Gottfried von: 48
    • Winand von: 48
  • Heinrich I., König: 34
  • Heinrich II., Kaiser und König: XXIf., XXXIIf.; 19, 22, 34, 71
  • Heinrich III., Kaiser und König: XXI; 34
  • Heinrich IV., Kaiser und König: 26, 34
  • Heinrich V., Kaiser und König: 34
  • Heinrich VI., Kaiser und König: 34
  • Heinrich, Abt von Pilis: 41
  • Heinsberg: 62
  • Helacius: 1
  • Helena, Kaiserin: 71
  • Helpricus: XXVIII, XXXVI; 36
  • Herckenrode, Maria von: 126
  • Hildesheimer Benediktmeister: 91
  • Humbertus: 29?
  • Iglau, Sigismund von, Benefiziat des Wenzelsaltars: XXIV; 63
  • Imbermonte, Heinrich von, Dechant des Marienstifts: 61
  • Isabella Clara Eugenia, Infantin von Spanien: XXIV, XXXIX; 131, 133
  • Johannes, italienischer Maler: 14
  • Josephine, Kaiserin von Frankreich: XXVI; 49
  • Karl der Große, Kaiser und König: XV, XIX–XXIII, XXVII–XXIX, XXXI, XXXIII; 6, 9, 11a, 16, 17, 24, 25, 34, 35, 46, 49, 50, 62a, 121, 122, 128; s. a. Register 10
  • Karl II. (der Kahle), Kaiser und König: XIX, XXIII
  • Karl III. (der Dicke), Kaiser und König: 34
  • Karl IV., Kaiser und König: XXII, XXIV; 46, 49, 63
  • Karl V., Kaiser und König: XXII; 52, 99
  • Karl der Kühne, Herzog von Burgund: XXIV; 66, 67
  • Karsilius: XVII
  • Kasimir III., König von Polen: 40, 43
  • Kaźko, Herzog von Pommern-Stolp: 40, 43
  • Klausenburg
    • Georg von: 43
    • Martin von: 43
  • Konrad II., Kaiser und König: XXI; 22, 25
  • Konrad III., Kaiser und König: 25
  • Köln: 33, 74, 109
  • Kölner Meister des Marienlebens: 73
  • Kunigunde, Kaiserin: 71
  • Ladislaus Postumus, König von Böhmen und Ungarn: 63
  • Lambertus: 29?
  • Leiningen, Ferriaca von: 51
  • Leo III., Papst: XIV, XXXIII; 34, 35, 46, 52, 64, 128
  • Loen
    • Johann II. von, Herr zu Heinsberg: 62
    • Johann III. von, Herr zu Heinsberg: 62
  • Lochner, Stefan: 63, 84
  • Lothar I., Kaiser und König: XIX; 11, 34
  • Lothar II., König von Lotharingien: 11
  • Lothar III., westfränkischer König: 11
  • Ludwig der Fromme, Kaiser und König: XIXf.; 12, 25, 34
  • Ludwig I., König von Ungarn: XVIII, XXIVf.; 39, 40, 41, 43
  • Ludwig XI., König von Frankreich: XXII
  • Ludwig II., Bischof von Münster: 42
  • Lüttich: 57, 72
  • Löwenberg: 62
  • Ma[.]c, Benedictus de: 82
  • Maastricht: 72
  • Margarethe von York: XXIV; 66, 67
  • Mathilde, Äbtissin von Quedlinburg: 16
  • Maximilian I., Kaiser und König: 71
  • Meister des Hildesheimer Johannes-Altars: 73
  • Merode
  • Merode-Petershem, Beatrix von: 70
  • Metz: 11a
  • Milendonck
    • Gertrud von: 68
    • Johanna von: 109a
  • Minia: 29
  • Mönch von Buseck, Clara: 125
  • Moers
    • Dietrich von, Erzbischof von Köln: 62
    • Walburg von: 62
  • Moretti, Joseph: XVIII
  • Munten: XXXVII; 109
  • Nikolaus V., Papst: 72
  • Odo: 11a
  • Österreich: 131
  • Olivier: 46
  • Orléans: 72
  • Otto I., Kaiser und König: XXI; 34, 122
  • Otto II., Kaiser und König: 34
  • Otto III., Kaiser und König: XX–XXII, XXIV, XXVIIf., XXXII; 9, 11, 14, 15, 16, 18, 21, 22?, 24, 25, 34
  • Otto IV., Kaiser und König: 34
  • Pael
  • Pamplona: 34
  • Paris (Parius): 2
  • Paul III., Papst: 99
  • Perényi
  • Petershem, Beatrix von: 72
  • Philipp von Schwaben, König: XVIII, XXII; 34
  • Philipp II., König von Spanien: 131
  • Philipp IV., König von Spanien: XXIV; 133
  • Pilis, Abtei süd-östlich von Budapest: 41
  • Pippin der Jüngere, fränkischer König: XIV, XXI; 9, 12?
  • Pippin I., König von Aquitanien: 12?
  • Pollart
  • Priccard, Leonard: XXVI, XXVIII, XXXIV; 94, 99, 100
  • Prosper von Aquitanien: 6
  • Reck
    • Dietrich von: 109a
    • Johann XIII. von: 109a
  • Reinerus de Huy: 25
  • Reutlingen, Hans von: XXXII, XXXVIII; 86, 89, 92, 96
  • Reymerstock, Katharina von: 129
  • Richard von Cornwall, König: 52
  • Richtergen, Margarethe von: 108
  • Rimbertus: 29?
  • Rode, Werner von: 45
  • Roland, Graf der Bretonischen Mark: 46
  • Rom: 34
  • Saarwerden, Graf Johann von: 51
  • Schanternel: 48
    • Johann: 52
  • Schapers, Hermann: XVI
  • Schönrad, Johannes, Dechant des Marienstifts: XX, XXVI, XXXIV, XXXVIf.; 93, 95, 98, 100, 101, 102, 103, 104
  • Schrick: XXIXf., XXXIX
  • Siena: 109
  • Sigismund, Kaiser und König, König von Böhmen und Ungarn: 58
  • Sizilien: 34
  • Soest, Konrad von: 51
  • Sombreff, Wilhelm von, Herr zu Kerpen und Reckheim: 70
  • Spanien: 131, 133
  • Steffeswert, Jan van: 90
  • Strauven
  • Tigris: 13
  • Tomberg gen. Worms: XXIX
    • Dietrich von: 125
    • Georg von: 125
    • Gerhard von: 125
    • Johannes von, Dechant des Marienstifts: 125
  • Tongern: 57
  • Trient: 132
  • Trier, Johannes (I.) von, Glokkengießer: XXXIV; 99, 100
  • Turpin, Erzbischof von Reims: 34, 46
  • Udalrich, Abt: 13
  • Ungarn: 41
  • Vi[.]ius: 1
  • Vlodorp, Gottfried von: XXVIII; 57
  • Voss, Anna von: 129
  • Wassenberg: 72
  • Weerd, Jan van: 90
  • Wesel, Hermann von: XVII, XXXVI; 74
  • Wibert: 28
  • Wilhelm I., deutscher Kaiser und König von Preußen: 21
  • Winrich von Wesel, Hermann: 51
  • Wylre
  • York: 66
  • Zielis, Barbara: 126
  • Zweibrücken, Johannes von: 129
  • Zwentibold, König von Lotharingien: 34

3. Wappen

  • Aachen, Marienstift: 71, 90, 114
  • Amerongen: 115
  • Bautershem-Berghes: 72
  • Bertolf: 116
  • Bilsen: 68
  • Birckenholz: 132
  • Brandenburg: 112
  • Brecht: 115
  • Burgund: 66, 67
  • Böhmen-Römisches Reich: 63
  • Böhmen-Ungarn: 62
  • Dobbelstein: 116
  • Dobrzyn, Hztm.: 43
  • Droeve: 55?
  • Dussen: 115
  • England-Burgund: 67
  • Eynatten: 105, 112
  • Falkenstein, Kuno von: 51
  • Gara: 58
  • Harpers: 132
  • Hege, van der: 87?, 88?
  • Heimbach: 48, 52?
  • Heinsberg: 62
  • Herckenrode: 126
  • Hinnesdael: 126
  • Hunenberch: 115
  • Imbermonte: 61
  • Julius II., Papst s. Rovere
  • Kerpen: 70
  • Langen: 109?
  • Ludwig I., König von Ungarn: 39, 40, 43
  • Lövenich: 129
  • Marienstift s. Aachen
  • Mechenheim: 125
  • Merode: 72
  • Merode, Werner von: 45
  • Merode-Petershem: 70
  • Milendonck: 68, 109a
  • Moers-Heinsberg: 62
  • Momfort: 115
  • Mommersloch: 125
  • Münich: 125
  • Nickel: 132
  • Odendael: 125
  • Pael: 132
  • Perényi: 58
  • Petershem: 70, 72, 94
  • Polen, Königreich: 40
  • Pollart: 94
  • Reck: 109a
  • Reuss von Folkenich: 125
  • Reymerstock: 129
  • Richterich: 132
  • Römisches Reich: 63
  • Rovere: 93, 98, 102, 103
  • Schall vom Bell: 125
  • Schanternel: 52?
  • Scherpensteyn: 115
  • Schlenderhan zu Driesem: 125
  • Schrick: 132
  • Schönrad-della Rovere: 93, 98, 102, 103
  • Sombreff-Kerpen: 70
  • Steck: 109a
  • Steinhausen: 132
  • Strauven: 126
  • Tolmond: 136
  • Tomberg gen. Worms: 125
  • Trier, Erzbistum: 51
  • Uden: 115
  • Ungarn: 63
    • Altungarn: 58
    • Neuungarn: 58
  • Vlodorp: 57
  • Wesel: 74
  • Wesemael: 72
  • Wyffliet: 115
  • Wylre: 124
  • Zevell: 132
  • Zieles: 126
  • Zweibrücken: 129
  • nicht identifizierte Wappen
    • geteilter Schild, in der oberen Hälfte rotweiß geschacht, unten ein Adler (?) auf schwarzem Grund; schwarze Flügel als Helmzier: 82
    • goldener Eichenzweig mit zwei Blättern und einer Eichel auf blauem Grund: 63
    • grauer Schrägbalken in Blau, darin drei rote Blumen mit gelbem Auge; ein Antoniuskreuz im oberen Platz: 76
    • zwei rote Balken im silbernen Feld: 58
    • zwei sich kreuzende schwarze Winkelhaken (van der Hege?): 88, 89
    • unkenntlich: 51, 97, 118, 120, 136

4. Epitheta, Berufe – Stände – Titel – Verwandtschaften

5. Initien

Das Register enthält die Anfänge aller versifizierten Inschriften, Sprüche, Sprichworte und liturgischen Texte.

  • a patriae nido: 14
  • Agne Dei miserere mei: 60
  • apparet Iacobus: 34
  • celica Iherusalem: 28
  • Cesar catholicus Romanorum: 28
  • claret Aquis sane: 14
  • clauditur hic magnus Leopardus: 16
  • clauditur hoc tumulo: 16
  • crimen mortale: 34
  • cum lapides vivi: 6
  • cuncta regens stabilisque manens: 34
  • cur mihi sacrificus: 99
  • dant orbi latices: 13
  • Domine Iesu Christe, rex glorie: 60
  • ecce crucem Domini: 24
  • ecce Leo Papa: 35, 128
  • ecclesie Christi tu lux tu gemma fuisti: 34
  • Egidio Karolum crimen pudet edere solum: 34
  • exemplar regum: 34
  • Gerardus Chorus miles virtute sonorus: 42
  • hec est virtutes caritas: 34
  • hic matris Christi camisia: 62a
  • hoc opus ambonis: 19
  • ich begehr' Maria Lehre: 43
  • in Pampilone persistens: 34
  • indulta terris pretia: 121
  • Karole surge: 34
  • laude Deo plena: 65
  • Marce leo fortis: 19
  • Mathee progeniem Christi: 19
  • mens typici solis: 19
  • mittuntur dona Karolo: 34
  • mugit adesse sacrum Lucas libaminis aesum: 19
  • nomen Ioannes vastae cultoris eremi: 100
  • o homo, memento mori: 114
  • o Mensch, denk' an mich auf Erden: 106, 107
  • o thesaure pretiose: 137
  • oret voce pia: 51
  • rex cruce premonitus: 34
  • romani imperii decus amplum tertius Ottho: 18
  • salve, regina misericordiae: 114
  • si certum tempus horarum: 135
  • solus ab eterno creo: 35
  • spes ego lapsorum: 35
  • stella maris parere: 34
  • was hilft Kerze oder Brill: 114

6. Formeln und besondere Wendungen

  • candide lector: 94, 106, 109
  • claret opus domini: 6
  • deo optimo maximo: 94, 115, 132
  • o homo memento mori: 114
  • o mater dei miserere mei: 72
  • o Mensch, denk' an mich auf Erden: 106, 107
  • ora pro me: 84
  • orate pro me misero peccatore: 97
  • Datierung
    • anno a Christo nato: 109
    • anno a virgineo partu: 97
    • cum ascendente virgine: 132
  • Devisen
    • AEIOV: 71
    • bien en avienie: 67
    • caritate et patientia: 126
    • dein eyn: 50
    • malis vindicta: 10
  • Begraben sein
    • ante hoc altare sepultum est: 108
    • ante hoc altaris medium sepultus est: 109
    • cuius proximo sub lapide corpus reconditur: 94
    • hic jacet: 72
    • hic sepultus est: 74, 97, 105, 112
    • hic sepultus iacet: 124
    • in hoc sacello sepulti sunt: 107
    • sub hoc conditorio situm est corpus: 9
    • sub hoc grandi lapide sepeliuntur: 106
  • Fürbitten
    • anima eius requiescat in pace: 83
    • cuius anima requiescat in pace: 44, 57, 61, 72, 109
    • cuius animae deus optimus maximus misereatur: 108
    • cuius animae misereatur dues misericors: 124
    • orate pro eo: 94, 125
    • quem Deus a poena liberet barathrique gehenna: 42
    • quorum anime in sancta pace requiescant: 107
    • quorum manibus ut placidissimam requiem largiatur deum obsecramus: 106
    • requiem precare sempiternam: 94
    • requiescat in pace: 36, 74, 97, 112, 132
  • Sterben
    • emigravit: 124
    • fatis concesserunt: 106
    • fotus quiescit: 11a
    • migravit ex hoc soeculo: 132
    • obdormivit in Christo: 108
    • rebus ab humanis exemptus: 94
    • spiritus astra petit: 115
  • Stiften / Errichten

7. Text- und Inschriftenarten

Das Register schlüsselt die Inschriftentexte nach inhaltlichen bzw. funktionalen Kriterien auf. Sofern es nicht anders vermerkt ist, sind die Inschriften in lateinischer Sprache abgefaßt.

7a. Zitate und Paraphrasen aus Bibel, liturgischen Texten, Literatur

  • Ps. 18, 10 (iuxta LXX): 119
  • Ct. 3,11: 119
  • Ct. 4,7: 51
  • Lam. 1,12: 119
  • Ez. 44,2: 8
  • Mt. 1,1: 19, 35
  • Mt. 5,3–10: 28, 113
  • Mt. 25,34: 27
  • Lc. 1,28: 48, 54, 63, 64, 80, 85, 111
  • Lc. 1,38: 63, 64, 80
  • Lc. 2,10: 35
  • Lc. 2,14: 35
  • Io. 1,1: 35
  • Io. 1,29: 51, 60
  • Io. 14,6: 51
  • Io. 17,3: 113
  • Io. 19,19: 11, 21, 38, 39, 47, 70, 73, 75, 76, 77, 78, 79, 85, 89, 116, 123
  • I. Cor. 1,23: 113
  • II. Cor. 9,7: 51
  • Apc. 4,5: 27
  • Apc. 12,10: 28
  • Apc. 22,2: 27
  • Agnus Dei: 60
  • Officium Caroli magni: 34
  • Officium Exaltationis sanctae Crucis: 24
  • Salve Regina: 114
  • Benedicti Regula c. V: 51
  • Boethius, De consolatione Philosophiae III 9: 34
  • Prosper von Aquitanien, Epigrammatum liber 36: 6
  • Pseudo-Turpin I 7–11; II 1–4; VIII 9; X 4–5; XVI 4–5, 7: 34
  • Quintilian, Institutiones 1, Pr. 3: 94
  • Vita S. Karoli (De sanctitate meritorum ...) I 13, 16; II 17; III 1–3,7: 34

8. Inschriftenträger

9. Schriftarten

10. Sachregister