Inhaltsübersicht

1. Standorte

Der Kursivsatz des Ortes bezeichnet den ehemaligen Standort eines Inschriftenträgers, während der Kursivsatz der Katalognummer anzeigt, daß der Inschriftenträger verloren ist. Nach dem Lemma des Ortsnamens werden zunächst die Kirchen, Pfarrämter und Friedhöfe aufgeführt, danach alle übrigen Standorte in alphabetischer Reihenfolge.

2. Personen- und Ortsnamen

2a. Personennamen

Die Abkürzung „N. N.“ bezeichnet den unbekannten Namen.

  • Altermann, Dictus (Benedikt): 211
  • Anders, Thomas: 30
  • Avianus, Johannes Valentinus: 105
  • Becker, Valten: 153
  • Beyer, George: 100
  • Birckau, N. N. von: 221
  • Bösgen
  • Bötticher, Wolf: 196
  • Böttiger
  • Boleslaus I., König von Polen: 52
  • Bornhack, Georg: 157
  • Brandenburg
    • Albrecht Markgraf von: 88, 90
    • Joachim Friedrich Markgraf von: 124, 128
  • Brauer, Marcus: 64
  • Breier s. Breuer
  • Breuer, Johann: 146
  • Czip, Clemens: 210
  • Delitscher, Nickel: 135
  • Eschwege, Veronica von, verh. von Geusau: 182
  • Fasch, Martin: 155
  • Friedrich, Jodocus: 160
  • G(...)
    • Elisabeth: 65
    • Hans: 65
  • Galander, Zacharias: 157
  • Gamstadt
    • Johann: Kap. 6 Nr. 8
    • Christian: Kap. 6 Nr. 8
  • Gebler (Gepler)
  • Geusau
    • Anna Elisabeth von: 203
    • Anna Maria von: 161
    • Christoph d. J. von: 217
    • Dietrich von: 147
    • Georg von (gest. 1642): 155, 158, 161, 182
    • Georg von (gest. 1603): 158
    • Günther von: 112
    • Jobst von: 97
    • Margaretha von, geb. von Witzleben: 121
    • N. N. von, ungetaufter Sohn Günthers von Geusau: 112
    • Ulrich von: 214
    • Veronica von, geb. von Eschwege: 182
  • Gleichen, Anna von, verh. von Querfurt: 41
  • Göring, Valten: 143
  • Gräffe
    • Lorentz: 219
    • Magdalena, geb. T(...): 219
    • Maria Magdalena: 219
  • Greser, Daniel: 179
  • Gröbius, Matthias: 191
  • Grüber
  • Gunsch, Cyriax: 125
  • H(...), Sebastian (?) Hans: 65
  • Haaß (Hase, Lageus), Peter: 149
  • Häringen
    • Christoph von: 221
    • Anna Marta (Maria?) von, geb. von Trebra: 221
  • Harstall, Bernhard von: 151
  • Hartmann
  • Hartung, Sebastian: Kap. 6 Nr. 11
  • Hase s. Haaß
  • Heide, Antonius von der: 223
  • Heinrich
  • Held, Johannes: 224
  • Herbilstatt, Knut von: 44 (?)
  • Herfordt, Cyriax: 145 (?)
  • Henzemann, M(...): 193
  • Horlof
  • Ianus, Georgius s. Jahn
  • Jahn (Ianus, Janus), George (Georgius): Kap. 6 Nr. 4
  • Jahns, Cyriax: 76
  • Janus, Georgius s. Jahn
  • K(...), Kurt: 65
  • Kannewurf
  • Keiser, Michel (Nickel?): 160
  • Kluger, Dictus (Benedikt?): 140
  • Koch
  • Kolbe
  • Kolen, Maria: 171
  • Kosen, Marx: 191
  • Kürzel, Christoph: 168 (?)
  • Laenge, Friedrich: 65
  • Lageus s. Haaß
  • Lasse, Ambrosius: 128
  • Lattorf, Hans von: 44
  • Liebenroth
  • Linck, Wenzel: 194
  • Litzener, Georg d. Ä.: 191
  • Loth, Christoph: 195
  • Lützke, Caspar: 224
  • Maltitz, Hans von: 136
  • Marggrafe, Thomas: 119
  • Mebs (Mebes), Peter: 156
  • Merman, Bron: 150
  • Merseburg, Katharina: 25
  • Merten, Hans: 111 (?)
  • Mansfeld
    • Albrecht III. von: 44
    • Albrecht IV. von: 44
    • Amalia von, geb. von Schwarzburg: 117
    • Barbara Magdalena von, geb. von Mansfeld: 222
    • Burchard V. von: 27
    • Christoph II. von: 117
    • David von: 175
    • Elisabeth von, verh. von Querfurt (gest. 1368): 27
    • Elisabeth von, verh. von Querfurt (gest. 1482): 42
    • Ernst I. von: 44
    • Gebhard VII. von: 44
    • Hoyer III. von: 44
    • Volrad von: 44 (?)
  • Marschall, Ludwig von: 190
  • N. N.
    • Elisabeth: 226
    • Katharina: 25 (?)
    • Katharina, verh. mit Melchior N. N.: 206
    • Melchior, verh. mit Katharina N. N.: 206
    • Merseburg: 25 (?)
    • Philippus: 186
    • Sebastian: 104
  • Naso
    • Heinrich Christoph von: 228
    • Maria Catharina von, geb. von Osterhausen: 228
  • Nasse, Johannes: 175 (?)
  • Naumann, Heinrich: 194
  • Neumann s. Naumann
  • Osterhausen, Maria Catharina von, verh. von Naso: 228
  • Pacaeus, Valentin: Kap. 6 Nr. 12
  • Pflock, Christoph: 146
  • Polen, König Boleslaus I. von: 52
  • Primper, Christoph: 224
  • Querfurt
    • Anna von, geb. von Gleichen: 41
    • Brun von, hl.: 52
    • Bruno VI. von: 32, 33, 39, 48, 49
    • Bruno VII. von: 46, 47
    • Gebhard XI. (XIV.) von: 27
    • Gerhard II. von: 8
    • Gerhard III. von: 8 (?)
    • Gerhard III. d. Ä. von: 8 (?)
    • Elisabeth von, geb. von Mansfeld (gest. 1368): 27
    • Elisabeth von, geb. von Mansfeld (gest. 1482): 42
  • Regebrand, Johann Georg: 181
  • Reiche, Hans: 144
  • Riese, Georg: 194
  • Ritter
  • Rorscheidt, Johann: 142
  • Rühlmann
  • S(...), Heinz (Hence): 65
  • Schabcke (Schaicke), Glorius: 187
  • Schel, Hans George: 194
  • Schram, Hans: 101
  • Schreck, P(...): 118 (?)
  • Schule, Philipp: 173
  • Schultes
    • Christian: 128
    • Bartholomäus: 194
  • Schultheis s. Schultes
  • Schultze, Johann Jacob: 227
  • Seeburg, Cyriax: 157
  • Sese(...), (...)m: 104
  • Steinkopf, Johannes: 175
  • Stubenrauch, Simon: 178
  • Sylburg, Heinrich: 175
  • T(...), Magdalena, verh. Gräffe: 219
  • Theilheim, Tobias: 209
  • Theusner, Hans: 146
  • Töpfer, Dionysius: 143
  • Trautmann, Ebald: 175
  • Trebra
    • Anna Marta (Maria?) von, verh. von Häringen: 221
    • Kurt von: 221
  • Ulrich
  • Vogler, Johann Valentin: 105
  • Watzdorf
    • Kunz von: 44
    • Philipp von: 190
    • Rudolf von: 44
  • Weichmuth, David: 194
  • Werbel, Theodor: 138
  • Werner
  • Wilke, Sebastian: 67, 69
  • Witzleben, Margaretha von, verh. von Geusau: 121
  • Wolckau
    • Albrecht von: 199
    • Maria von: 199
  • Zebedäus, vermeintl. Bruder König Boleslaus' I. von Polen: 52
  • Initialen

2b. Künstler, Meister, Werkstätten

  • Amman, Jost (Holzschnitzer): 126
  • AW (Bildhauer): 97, 98
  • AS (Kistner): 134
  • Bainer, Hans (Baumeister): 61
  • Beck, Hans (Glockengießer): 141
  • Beinroth, George (Glockengießer): 127; Kap. 6 Nr. 7
  • Beyer, George (Baumeister): 100 (?)
  • Bunsen, Heinrich (Formschneider): 126
  • CF (Goldschmied): 223
  • Cranach d. Ä., Lucas (Schule): 53
  • Faust, Christoph (Faßmaler): 30, 134, 176, 177
  • Funcke, Heinrich (Goldschmied): 228
  • Hallescher Gießer: 62, 75
  • HK (Bildhauer): 30, 150 (?), 154 (?), 156
  • K (Glockengießer): 31 (?)
  • Kinderbildner (Bildhauer): 158
  • König, Jakob (Glockengießer): 191
  • Kucher, Eckhart (Glockengießer): 113, 114
  • LS (Maler): 45 (?)
  • M NK (Steinmetz): 171
  • Mas, Paul (Glockengießer): 59, 60, 63, 65, 67, 69
  • Meckenem, Israel von (Kupferstecher): 126
  • Möring (Glockengießer)
  • NK (Steinmetz): 171
  • NL (Medaillon-Formschneider): 141 (?)
  • NR (Baumeister): 135 (?)
  • ONWF (Bildhauer): 118
  • Parler-Werkstatt: 27
  • Plowner, Matts (Maler): 66 (?)
  • Richter, Lorentz (Glockengießer): 180
  • Riman, Claus (Glockengießer): 38, 43
  • Schmidt, Christian (Goldschmied): 223
  • Soldan, Philipp (Formschneider): 126
  • Sommer, Mathis (Glockengießer): 56

2c. Ortsnamen

  • Allstedt (Lkr. Sangerhausen), Alsted: 27
  • Arnstadt (Ilm-Kr.), Arnstadiensis: 128
  • Braşov s. Kronstadt
  • Brandenburg (Markgrafschaft): 124
    • Brandenburgensis: 88, 128
  • Burgscheidungen (Burgenlandkreis), Schidingenn: 27
  • Eisleben (Lkr. Mansfelder Land), Esleben: 127
  • Erfurt: 128, 179, 192, 200, 201, 202
  • Farnstädt
    • Farnstedt: 147
    • Farrnsteti: 155
  • Freyburg a. d. Unstrut (Burgenlandkreis), Freiburg: 30
  • Göhrendorf, Görendorf: 224
  • Halle a. d. Saale, Hall: 180
  • Hornburg, Horwerk: 141
  • Karpenau (wüst, Lkr. Sangerhausen), Karponoue: 27
  • Karsdorf (Burgenlandkreis), Karlsdorf: 27
  • Kronstadt (Praso), heute Braşov (Rumänien), Praga: 52
  • Leipzig, Leipzigk: 141
  • Magdeburg: 124
  • Mansfeld (Lkr. Mansfelder Land): 44
  • Merseburg (Lkr. Merseburg- Querfurt), Merseborgh: 25 (?)
  • Mainz
    • Mentz: 90
    • Moguntinensis: 88
  • Möckerling (Lkr. Merseburg Querfurt, Stadt Mücheln): 172
  • Naumburg (Burgenlandkreis), Numborck: 56
  • Nemsdorf, Nembsdorf: 223
  • Obhausen, Ophausen: 219
  • Oechlitz: 179, 191
  • Osterhausen, Osterhusa: 138
  • Praso s. Kronstadt
  • Pretitz, Prötitz: 173
  • Querfurt: 32, 41, 42, 199
    • quefordensis: 27
    • Querffordensis: 27
    • Querffurd: 48
    • Querffurt: 27, 46
    • Querfurth: 39, 47, 181
    • quernffurt: 27
    • quernfurt: 33
  • Riestedt (Lkr. Sangerhausen), Riestetiensis: 155
  • Schidingenn s. Burgscheidungen
  • Schönewerda (Kyffhäuserkreis), Schönewerd: 217
  • Steinbrücken (?) (Lkr. Mansfelder Land), Steinborg: 27
  • Thüringen, Turingus: 138
  • Ungarn, Ungern: 52
  • Voigtstedt (Kyffhäuserkreis), Voxstete: 27

3. Wappen und Marken

4. Berufe – Stände – Titel – Verwandtschaften, Epitheta

4a. Berufe – Stände – Titel – Verwandtschaften

4b. Epitheta

5. Initien

    • Cor, mentem, linguam, tu rege, Christe, meam: 134
    • Dum trahor audite voco vos ad sacra venite: 12, 28
    • Nemo petit coelum nisi per te, Christe, redemptor: 220
    • O si sentires quo tendis unde venires: 24
    • Scandere qui Cathedram cupis hanc sis rite vocatus: 176
    • Sit tempestatum per me genus omne fugatum: 19
    • Sum quid eram ero quod dicor utrumque Maria: 58
    • Vas deus hoc signa plebs salva sit aura benigna: 21, 38
    • Vox mea sit grata (tibi) virgo Maria beata: 85
    • Aus dem Feuer bin ich geflossen: 141
    • Für Gottes Wort und reine Lehr: 217
    • Gottes Wort bleibt ewig: 180
    • Hans Möring goß mich: 110
    • Hieronymus Möring zu Erfurt goß mich: 179
    • Wen Gott erhält, der bleibet wohl: 111
    • (...) diesen Trost: 152

6. Formeln und besondere Wendungen

  • aedes sacra: 155
  • AGLA: 3, 10
  • annus climactericus: 118
  • Ausgachd (für Ausgang): 160
  • AΩ: 3, 5, 6, 9, 16, 22 (?), 23
  • Biblia (Pl.): 176
  • diese frommen Leut: 204
  • Eingach (für Eingang): 160
  • El: 9
  • Eloy: 9
  • gi scal rekor de n: 227
  • im Namen Gottes: 143
  • legatum (= Testament): 184
  • letzte Stunde: 217
  • Tempel: 30
  • Tetragrammaton: 9
  • ZAI(?): 11
  • Altersangabe
  • Begraben sein
    • hier liegt: 8
    • ist begraben: 203, 207
  • Berufsausübung
    • agere Pastorem: 155
    • rerum sacrarum curam gerere: 191
  • Datierung
  • Devise
    • [.] C E B B: 30 (?)
    • B F: 157 (?)
    • Wen/Was Gott erhält, der/ das bleibet wohl, die Armut niemand verachten soll: 111
    • Für Gottes Wort und reine Lehr: 217
  • Erwerben
    • augmentavit: 27
    • emit: 27
    • reobtinuit: 27
  • Frieden
    • dilexit pacem tenens: 27
  • Fürbitte, Bitte um Fürbitte
    • cuius anima requiescat in sanctissima pace: 27
    • ideo eius anima requiescat cum Christo in coelis: 27
    • St. (...), ora pro (nobis): 66, 77
    • orate pro eis: 25
    • der allmächtige und barmherzige Gott wolle gnädig sein: 147
    • dem/denen Gott gnade: 49, 92, 140, 181, 204
    • dem Seelchen Gott gnade: 219 (?)
    • Gott gnad der Seelen: 46, 48
    • Gott habe seine Seele: 8
    • Gott verleihe ihm eine fröhliche Auferstehung: 173
    • Gott verleihe ihr eine sanfte Ruhe und eine fröhliche Auferstehung: 172
    • der Seelen Gott der Allmächtige gnädig und barmherzig sei: 97
    • ihrer/deren Seelen Gott gnade: 203, 208, 219 (?)
    • welchem Gott eine fröhliche Auferstehung verleihe: 112
    • welchen Gott der Herr eine fröhliche Auferstehung verleihen wolle: 207
  • Gebet
    • Ave Maria mater gratiae: 82
    • Gloriae Christe, veni cum pace: 7
    • Gott hilf uns: 26
    • Mater Dei miserere mei: 53
    • osanna: 65
    • Sit Deus ante oculos, sit populique salus: 176
    • Veni, spiritus sancte, veni, dator munerum: 134
    • Gott der Vater sei mit uns allen: 177
    • Hilf [Gott bzw. Heiliger]: 59, 60, 63, 65, 67, 69, 74, 87
    • Hilf Gott Maria berat: 43, 56, 83 (?), 84
    • Hilf Gott Maria beata: 83
    • Jesus o hilf: 36
    • Jesus Christus amen: 51
  • geboren werden
  • Herstellen, Errichten, Stiften
    • dotavit: 27
    • extructum et consecratum est: 155
    • fieri fecit: 138
    • fusa est: 24
    • iussu et donatione singulari renovatum: 175
    • opus id construi egerunt: 44
    • istud opus (?) stat: 68
    • redintegrata est: 191
    • dartun: 166 (?)
    • erbaute: 148
    • goß mich: 110, 127, 128, 179, 180
    • hat geschafft: 223
    • hat machen lassen und verehrt: 142
    • hat mich gegossen: 141
    • hat setzen lassen: 156
    • hat verehrt: 171, 209
    • hat verfertigen und anher setzen lassen: 184
    • ist abgerissen und erweitert worden: 169
    • ist erbaut: 30
    • ist gesetzt: 30
    • ist renoviert worden: 30
    • ist vorbracht: 64
    • verehrt zum freundlichen Gedächtnis: 223
  • Jenseitsvorstellungen
    • ideo eius anima requiescat cum Christo in coelis amen: 27
  • Segen
    • Benedicta Gloria Domini de loco summo: 95
    • Christus imperat, Christus regnat, Christus vivificat: 10
    • Vox Dei pax Domini: 16
  • Sterben
    • obdormivit in Christo: 118
    • obiit: 27, 140
    • aus dieser Welt verschieden: 41, 42
    • christseligst verschieden: 181
    • geboren, getauft und selig verschieden: 158
    • gestorben: 216
    • gottselig entschlafen: 203
    • im Herrn selig entschlafen: 219
    • im Herrn verstorben: 208
    • in Christo selig/seliglichen entschlafen: 153, 205
    • in Gott dem Herrn selig entschlafen: 207
    • in Gott entschlafen: 97, 144
    • in Gott selig/seliglich entschlafen: 136, 147, 150, 172, 173, 214, 217
    • in Gott verschieden: 46, 47, 92
    • sind selig gestorben: 204
    • starb in Gott: 195
    • verschieden: 48, 49
    • von dieser Welt abgeschieden und in Gott selig entschlafen: 112
    • verschied selig: 161
  • Weihformel
    • consecratum est: 155

7. Text- und Inschriftenarten

7a. Zitate und Paraphrasen aus Bibel, liturgischen Texten und Literatur

8. Inschriftenträger

9. Schriftarten

10. Sachregister

10a. Schriftausführung

10b. Besonderheiten der Datierung

10c. Heilige, biblische und mythologische Gestalten in Nennung und Darstellung – Allegorie – Ikonographie